Van de 65-plussers valt 30% minstens 1 keer per jaar. 15% valt 2 of meer keer per jaar. Mensen in een verpleeg- of verzorgingshuis vallen vaker. Voor ouderen zijn de gevolgen van een val meestal ernstiger dan bij jonge mensen. Jaarlijks worden bijna 30.000 ouderen in het ziekenhuis opgenomen na een val. Ongeveer 10% van de valpartijen leidt tot ernstig letsel. Bekijk ook meer actuele cijfers over vallen bij ouderen.
Oorzaken
Veel valpartijen zijn ongelukjes, iemand struikelt bijvoorbeeld over een kleed of een losse stoeptegel. Soms kan het ook in het verkeer gebeuren. Bijvoorbeeld met een te snelle scootmobiel of door niet goed op te letten met een rollator. Maar er zijn ook medische aandoeningen die de kans op vallen vergroten, met name bij ouderen:
- Een zeer lage bloeddruk (hypotensie), bijvoorbeeld door medicijnen, een lang ziekbed of een uitgebreide maaltijd.
- Hartritmestoornissen (een plotselinge, onregelmatige hartslag).
- Duizeligheid.
- Epilepsie.
- Een TIA: tijdelijke blokkering van de bloedtoevoer in de hersenen (TIA staat voor transient ischaemic attack).
- De ziekte van Parkinson.
- Algehele zwakte.
- Slecht gezichtsvermogen en verminderd gehoor.
- Dementie.
Gevolgen van een valpartij
Een val kan ernstige gevolgen hebben, zoals een botbreuk, ernstige kneuzing, spierverrekking en hoofdletsel. Als iemand niet meteen wordt gevonden, kan hij onderkoeld raken. Het herstel kan lang duren. De meest voorkomende botbreuk bij ouderen is een gebroken heup. Een gebroken pols en gebroken rugwervels staan op plaats twee en drie. Na een gebroken heup hebben mensen een verhoogde kans om te overlijden of afhankelijk te worden. Jaarlijks breken in Nederland 15.000 mensen een heup. Een kwart van hen sterft binnen een jaar. Een kwart wordt blijvend invalide.
Uit angst om opnieuw te vallen, kunnen mensen onzeker worden. Soms gaan mensen minder lopen, maar daardoor verliezen ze bewegingsvrijheid en worden ze afhankelijker. Als mensen minder bewegen, wordt het risico om te vallen juist groter. Zo komen ze in een negatieve spiraal terecht. Soms kan een hulpmiddel als een rollator, scootmobiel of traplift uitkomst bieden. ScootZorg biedt diverse keuzegidsen en tips bij het kopen van een scootmobiel in Den Haag, Rotterdam, Amsterdam of een van de andere regio’s.
Zwakke botten
Vanaf ons 35ste jaar neemt het gewicht van onze botten door ontkalking af. Bij mensen boven de 55 jaar kan dat ernstige vormen aannemen, vooral bij vrouwen na de overgang. Botten die ontkalken, worden zwakker. In ernstige gevallen worden ze poreus. Deze aandoening heet osteoporose. Mensen met osteoporose hebben meer kans op botbreuken, vooral van de heup, rug en pols. Botten breken spontaan of na een kleine valpartij. Je kunt een aantal dingen doen bij osteoporose:
- Door gezond te leven en extra calcium en vitamine D te slikken kun je osteoporose voorkomen.
- Soms is het mogelijk geneesmiddelen te gebruiken tegen osteoporose.
- Vrouwen hebben vaak baat bij hormoontherapie.
- Door regelmatig je botten te belasten, houd je ze langer sterk. Activiteiten die botten
belasten, zijn meestal geschikt voor mensen met osteoporose.
Valpartijen voorkomen
Het is belangrijk dat je zelf zoveel mogelijk doet om valpartijen te voorkomen. Meld een valpartij altijd aan de huisarts, ook als het niet ernstig lijkt te zijn. Hij probeert eventueel letsel op te sporen en een medische oorzaak van de val uit te sluiten.
Ook helpt de huisarts nieuwe valpartijen voorkomen. Hij verwijst bijvoorbeeld door naar een fysiotherapeut of een oogarts of stelt medicijnen opnieuw in. Ook kan hij verwijzen naar valpoli’s. Bij deze gespecialiseerde poliklinieken zijn bijvoorbeeld een geriater, fysiotherapeut, verpleegkundige en/of ergotherapeut betrokken.